Kronik böbrek yetmezliği nedir
Kronik böbrek yetmezliği nedir Kronik böbrek yetmezliği veya kronik böbrek hastalığı böbreğin zaman içinde fonksiyonlarını kaybetmesidir. Bir anda gelişmeyen kronik böbrek yetmezliği kademeli olarak yaşanmaktadır. Altta yatan neden bağlı olarak gün geçtikçe ilerleyen böbreklerin fonksiyon kaybı sonunda böbrekleri tamamen çalışamaz hale getirebilir.
Böbrek yetmezliği kronik böbrek hastalığının son aşamasıdır. Son dönem böbrek yetmezliği (SDBY) olarak da adlandırılır. Böbreklerin işlevlerini diyaliz veya böbrek nakli olmadan hayatta kalmayı mümkün kılacak kadar sürdürememesi durumudur.
Böbrekler bel hizasında ve sırta daha yakın bir konumda, simetrik bir şekilde omurganın iki yanında bulunan bir çift organdır.
Vücut içindeki asli işlevi içinden geçen kanı filtreleyerek toksinleri ve zararlı maddeleri vücuttan atmaktır. Böbreklerin arıtma işlemi sırasında ortaya çıkan atıklar mesaneye giderler ve idrara çıkma esnasında vücuttan atılırlar.
Kronik böbrek yetmezliği nedir
Bunun haricinde böbrekler aynı zamanda vücudun su seviyesini dengeler, D vitamininin aktif halini üretir, alyuvarların üretiminde rol oynar ve kan basıncını kontrol eden mekanizmalar arasında bulunur.
Böbrek yetmezliği ise böbreklerin kandaki toksinleri yeterli oranda filtreleme yeteneğini kaybettiğinde ortaya çıkar. Böbrekler işlerini düzenli olarak yapmazsa vücut toksinler tarafından aşırı yüklenir. Tedavi edilmediği takdirde bu durum hayatı tehdit edebilecek seviyede böbrek yetmezliğine yol açabilir.
Kronik böbrek yetmezliği nedir
Böbrek yetmezliği, çeşitli nedenlerle böbreğin kanı temizleme fonksiyonunu yitirmesi ile ortaya çıkan bir tablodur. Böbrek yetmezliği ani ya da diğer adıyla akut gelişebileceği gibi yıllar içerisinde gelişen kronik bir problem olarak da ortaya çıkabilir. Böbrek yetmezliğine sebep olabilecek durumlar; toksik madde maruziyetinden aşırı sıvı kaybına, böbrek yaralanmasından çeşitli tıbbi rahatsızlıklara kadar çok geniş yelpazede yer alabilir. Böbrek yetmezliğinde organların fonksiyonunu geri kazanabilmesi için, yetmezliğe neden olan durumun ortadan kaldırılması büyük önem taşır.
Böbrek yetmezliği, halk arasında böbrek çürümesi olarak da bilinir. Böbreği çürüyen kişilerde vücutta üre gibi zararlı maddelerin birikimine bağlı olarak çeşitli belirtiler ortaya çıkar. Böbrek çürümesi belirtiler açısından oldukça zengindir. Organ yetmezliği böbrekle ilgili olsa da hastalık belirtiler farklı organları da etkiler ve vücudun farklı bölgelerinde sorunlara yol açabilir.
Kronik böbrek yetmezliği nedir
Böbrek dokusunun hasarlanması sonucunda içinden geçen kanı süzme fonksiyonunun bozularak, vücutta atık maddelerin birikimi ve/veya idrarda protein kaçağı ile ortaya çıkan bir hastalık.
Kronik böbrek yetmezliğinin toplumda görülme sıklığı nedir?
Türk Nefroloji Derneği’nin 2009 verilerine göre; ülkemizde her 6-7 erişkinden birinde kronik böbrek hastalığı bulunuyor. Dünya nüfusunun yüzde 6-12’si değişen derecelerde bu hastalığa sahip.
Kronik böbrek yetmezliği tanısı nasıl konur
İki basit test ile hastalık saptanabiliyor: Serum kreatinin ve idrarda albumin/protein düzeylerinin ölçülmesi.
KRONIK BÖBREK YETMEZLIĞININ BELIRTILERI NELERDIR?
Kronik böbrek yetmezliği genellikle erken evrelerde sessiz şekilde ilerler ve hiçbir belirti vermeyebilir. Belirtiler genellikle böbreklerin fonksiyonlarının kaybedilmeye başlandığı ileri evrelerde ortaya çıkmaktadır. Kronik böbrek yetmezliğinin belirtileri her hastada aynı şekilde ortaya çıkmayabilir.
Farklı hastalıklarla da karıştırılabilen kronik böbrek yetmezliği belirtileri genel olarak şunlardır:
* Yorgunluk ve halsizlik
* Mide bulantısı
* Kusma
* Konsantrasyon bozukluğu
* Vücudun fazla su tutmasına bağlı olarak ayaklarda şişkinlik
* İştah kaybı
* Uyku problemleri ve özellikle sabahları gözlerde şişkinlik
* İdrar miktarında değişiklik ve geceleri sık idrara çıkma
* Özellikle geceleri kas seğirmesi ve krampları
* Ayak ve ayak bileklerinde şişlik
* Kalıcı kaşıntı ve ciltte kuruluk
* Göğüs ağrısı, sıvının kalbin zarının etrafında birikirse
* Akciğerlerde sıvı birikirse, nefes darlığı
* Hipertansiyon
* Baş ağrısı
KRONIK BÖBREK YETMEZLIĞININ NEDENLERI NELERDIR
Kronik böbrek yetmezliğinin nedenleri değişebilmektedir. Kronik böbrek yetmezliği önlenebilir nedenlere bağlı olduğu gibi farklı hastalıklar kaynaklı olarak da ortaya çıkabilmektedir.
* Diyabet: Kronik böbrek yetmezliğinin en sık nedeni halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen diyabettir. Yüksek kan şekeri seviyesi böbreklerdeki küçük filtrelere zarar vererek böbrek yetmezliğini tetikleyebilmektedir.
* Hipertansiyon: Halk arasında yüksek tansiyon olarak bilinen hipertansiyon, kalp- damar hastalıkları ve inmenin sebebi olarak bilinse de böbrekleri de etkileyebilmektedir. Yüksek tansiyon zamanla, böbreklerdeki küçük kan damarlarını zorlayabilir ve böbreklerin düzgün çalışmasını durdurabilir. Yüksek tansiyon böbrek yetmezliğine neden olabildiği gibi tam tersi böbrek yetmezliği de yüksek tansiyona yol açabilmektedir.
* Glomerülonefrit: Böbreklerin glomeruli adı verilen küçük filtreleme birimleri bulunmaktadır. Filtreleme üniteleri glomerulinin iltihaplanması böbrek yetmezliğine neden olabilmektedir.
* İnterstisyel nefrit: Böbrek kanallarının ve çevresindeki yapının iltihaplanması kronik böbrek yetmezliğine neden olabilir.
* Polikistik böbrek hastalığı: Polikistik böbrek hastalığı en sık görülen kalıtsal böbrek hastalığıdır. Zamanla genişleyen ve ciddi böbrek hasarına ve hatta böbrek yetmezliğine neden olabilecek böbrek kistlerinin oluşumu ile ortaya çıkar. Böbrekleri etkileyen kalıtsal diğer hastalıklar Polikistik böbrek hastalığı, Fabry Hastalığı, Alport Sendromu, primer hiperoksalüri ve sistinüridir.